openSUSE Leap 15.0 Uitgavenotities openSUSE Leap is een vrij en op Linux gebaseerd besturingssysteem voor uw pc, laptop of server. U kunt op het web surfen, uw e-mailberichten en foto's beheren, kantoorwerk doen, video's of muziek afspelen en veel plezier hebben! Medewerkers: Ruurd Pels, Rinse de Vries, Freek de Kruijf, en Nathan Follens Publicatiedatum: 2018-05-14, : 15.0.20180514 1 Installatie 2 Systeemopwaardering 3 Wijzigingen in pakketten 4 Bureaublad 5 Beveiliging 6 Meer informatie en terugkoppeling De uitgavenotities zijn voortdurend in ontwikkeling. Om de laatste wijzigingen te vinden, kijk naar de online versie op https://doc.opensuse.org/release-notes . De Engelse uitgavenotities worden bijgewerkt wanneer dat nodig is. Vertaalde versies kunnen tijdelijk niet compleet zijn. Als u opwaardeert van een oudere versie naar de Leap-uitgave van openSUSE, bekijk dan hier de vorige uitgavenotities: http://nl.opensuse.org/ openSUSE:Release_Notes. Informatie over het project is beschikbaar op http://opensuse.org. Om bugs te rapporteren behorende bij deze uitgave, gebruikt u openSUSE Bugzilla. Voor meer informatie in het Engels, zie http://en.opensuse.org/ Submitting_Bug_Reports. 1 Installatie Deze sectie bevat installatie-gerelateerde notities. Voor gedetailleerde upgrade instructies, bekijkt u de documentatie op https://doc.opensuse.org/ documentation/leap/startup/html/book.opensuse.startup/part.basics.html. 1.1 Minimale systeeminstallatie In de minimale systeeminstallatie ontbreekt bepaalde functionaliteit die vaak voor lief genomen wordt: • Het bevat geen software firewall front-end. U kunt het pakket firewalld hiervoor installeren. • Het bevat geen YaST. U kunt het patroon patterns-yast-yast2_basis als extra installeren. 1.2 UEFI—Unified Extensible Firmware Interface Alvorens openSUSE te installeren op een systeem dat opstart met UEFI (Unified Extensible Firmware Interface), wordt u dringend aangeraden om te controleren op firmware-updates aanbevolen door de maker van de hardware en, indien beschikbaar, zo'n update te installeren. Een vooraf geïnstalleerde Windows 8 of later is een sterke aanwijzing dat uw systeem opstart met UEFI. Achtergrond: Sommige UEFI-firmware heeft bugs die het laten breken als te veel gegevens naar het opslaggebied van UEFI worden geschreven. Er zijn echter geen heldere gegevens over hoeveel "te veel" is. openSUSE minimaliseert het risico door niet meer weg te schrijven dan het noodzakelijke minimum nodig om het besturingssysteem op te starten. Het minimum betekent het aan de UEFI-firmware vertellen van de locatie van de openSUSE-bootloader. Bovenstroomse functies van de Linux-kernel, die het UEFI-opslaggebied gebruikt voor opslag van opstart- en crashinformatie (pstore), zijn standaard uitgeschakeld. Niettemin is het aanbevolen om elke firmware-update die de maker van de hardware aanbeveelt, uit te voeren. 1.3 UEFI-, GPT- en MS-DOS-partities Samen met de EFI/UEFI-specificaties is er een nieuwe manier van partities maken gekomen: GPT (GUID Partition Table). Dit nieuwe schema gebruikt globaal unieke identifiers (128-bit waarden getoond in 32 hexadecimale tekens) om apparaten en typen partities te identificeren. Bovendien staat de UEFI-specificatie ook verouderde MBR (MS-DOS)-partities toe. De Linux-bootloaders (ELILO of GRUB2) proberen automatisch een GUID voor deze ouderwetse partities aan te maken en schrijven ze naar de firmware. Zo'n GUID kan frequent wijzigen, wat opnieuw schrijven in de firmware veroorzaakt. Herschrijven bestaat uit twee verschillende bewerkingen: verwijderen van het oude item en aanmaken van een nieuw item dat de eerste vervangt. Moderne firmware heeft een garbage-collector die verwijderde items verzameld en het voor oude items gereserveerde geheugen vrijmaakt. Er ontstaat een probleem wanneer defecte firmware dit niet verzamelt en deze items niet vrijmaakt; dit kan eindigen met een systeem dat niet opgestart kan worden. Er omheen werken is eenvoudig: converteer de verouderde MBR-partitie naar GPT. 1.4 Het Nvidia-stuurprogramma handmatig installeren Op openSUSE Leap 15.0 moet u het pakket drm-kmp-default eerst verwijderen voordat u handmatig Nvidia-stuurprogramma's kan installeren met het shellscriptarchief .run: zypper rm drm-kmp-default Als u de door Nvidia geleverde RPM's installeert,zult u niet te maken hebben met dit probleem, omdat in dat geval het pakket drm-kmp-default automatisch vervangen is tijdens de installatie van het stuurprogramma. Als u later besluit het stuurprogramma van Nvidia te verwijderen, zorg er dan voor het pakket drm-kmp-default opnieuw te installeren. Voor meer informatie, zie https://bugzilla.suse.com/show_bug.cgi?id=1044816. 1.5 Schalen van de UI van het installatieprogramma op computers met hoge DPI schermen Het installatieprogramma YaST schaalt zijn UI niet standaard voor hoge DPI schermen. Als u een computer met een hoge DPI scherm hebt, kunt u YaST instellen om zijn UI automatisch te schalen voor het scherm. U doet dat door de parameter QT_AUTO_SCREEN_SCALE_FACTOR=1 toe te voegen aan de opdrachtregel in de bootloader. 2 Systeemopwaardering Dit gedeelte bevat aantekeningen in verband met opwaarderen van het systeem. Voor gedetailleerde instructies voor opwaarderen, bekijk het document op https: //doc.opensuse.org/documentation/leap/startup/html/book.opensuse.startup/ cha.update.osuse.html. Controleer bovendien de paragraaf “Wijzigingen in pakketten”. 2.1 Opwaardering vanaf openSUSE Leap 42.3 2.1.1 Postfix-admin gebruikt geen achterwaarts compatibele indeling van mappen Beginnend met versie 3.2, zoals geleverd in openSUSE Leap 15.0, gebruikt Postfix-admin (pakket postfixadmin) een nieuwe indeling van mappen die niet achterwaarts compatibel is: • De configuratiebestanden zijn verplaatst naar /etc/postfixadmin. • De PHP code is verplaatst naar /usr/share/postfixadmin. • De Smarty-cache is verplaatst naar /var/cache/postfixadmin. Postfix-admin leest niet langer configuratiebestanden uit hun vorige locaties en de configuratie is niet automatisch gemigreerd. Daarom moet u de volgende items handmatig migreren: • Verplaats config.local.php van /srv/www/htdocs/postfixadmin naar /etc/ postfixadmin. • Als u aanpassingen in config.inc.php hebt gemaakt, breng deze aanpassingen dan aan in /etc/postfixadmin/config.local.php. We bevelen aan om config.inc.php ongewijzigd te laten. • Voeg in de Apache configuratie in of schakel de alias /postfixadmin in: □ Om de alias beschikbaar te maken op alle virtual hosts, voer uit: a2enflag POSTFIXADMIN && rcapache2 restart □ Om de alias beschikbaar te maken op slechts een specifieke virtual host, voeg de alias in in de configuratie van die virtual host. 3 Wijzigingen in pakketten 3.1 Verouderde pakketten Verouderde pakketten worden nog steeds geleverd als onderdeel van de distributie maar zijn gepland om verwijderd te worden in de volgende versie van openSUSE Leap. Deze pakketten bestaan om migratie te ondersteunen, maar hun gebruik wordt ontmoedigd en ze worden mogelijk niet bijgewerkt. Om te controleren of geïnstalleerde pakketten niet langer worden onderhouden: ga na dat lifecycle-data-openSUSE is geïnstalleerd, gebruik daarna het commando: zypper lifecycle 4 Bureaublad Deze sectie geeft een lijst met problemen op het bureaublad in openSUSE Leap 15.0. 4.1 KDE onder Wayland wordt niet ondersteund met het Nvidia-stuurprogramma van de fabrikant De KDE Plasma Wayland sessie wordt niet ondersteund met het Nvidia stuurprogramma van de leverancier. Als u KDE wilt gebruiken en het Nvidia stuurprogramma van de leverancier, blijf dan met de X-sessie. 4.2 Geen standaard compositietoetscombinatie In vorige versies van openSUSE gaf de compositietoetscombinatie de mogelijkheid tekens te typen die geen onderdeel zijn van de reguliere toetsenbordindeling. Om bijvoorbeeld "å" te maken, kunt u indrukken en loslaten Shift–Rechter Ctrl en dan a tweemaal indrukken. In openSUSE Leap 15.0 is er niet langer een voorgedefinieerde combinatie met een compositietoets omdat Shift–Right Ctrl niet meer werkt zoals verwacht. • Om een systeembrede eigen compositietoetscombinatie te definiëren, gebruik het bestand /etc/X11/Xmodmap en kijk naar de volgende regels: [...] !! Derde voorbeeld: Wijzig rechter Control-toets naar Composiitietoets. !! Om een teken samen te stellen druk op deze toets en daarna op twee !! tekens (bijv. `a' en `^' om 342 te krijgen (â). !remove Control = Control_R !keysym Control_R = Multi_key !add Control = Control_R [...] Om commentaar van de voorbeeldcode te verwijderen, verwijder de tekens ! aan het begin van regels. Merk echter op dat de setup uit Xmodmap overschreven zal worden als u setxkbmap gebruikt. • Om een gebruiker-specifieke compositietoetscombinatie te definiëren, gebruikt u het configuratiehulpmiddel voor het toetsenbord van uw bureaublad of het opdrachtregelhulpmiddel setxkbmap: setxkbmap [...] -option compose:COMPOSITIE_TOETS Voor de variabele COMPOSITIETOETS gebruikt u uw teken met voorkeur, bijvoorbeeld ralt, lwin, rwin, menu, rctl of caps. • Als alternatief gebruikt u een IBus invoermethode die in staat stelt de tekens te typen zonder een compositietoets te gebruiken. 4.3 Gebruik update-alternatives om login-beheerder en bureaubladsessie in te stellen In het verleden kon u /etc/sysconfig gebruiken of de YaST module /etc/sysconfig bewerker om de login-manager en bureaubladsessie te definiëren. Beginnend met openSUSE Leap 15.0, worden de waarden niet langer gedefinieerd met /etc/ sysconfig, maar met het systeem van alternatives. Om de standaarden te wijzigen, gebruik de volgende alternatieven: • Login-beheerder: default-displaymanager • Wayland-sessie: default-waylandsession.desktop • X-bureaubladsessie: default-xsession.desktop Om bijvoorbeeld de waarde van default-displaymanager te controleren, gebruik: sudo update-alternatives --display default-displaymanager Om de default-displaymanager om te schakelen naar xdm, gebruik: sudo update-alternatives --set default-displaymanager \ /usr/lib/X11/displaymanagers/xdm Om grafisch beheer van alternatives in te schakelen, gebruikt u de YaST-module Alternatives die geïnstalleerd kan worden uit het pakket yast2-alternatives. 4.4 Geen schermvergrendeling bij gebruik van Gnome Shell maar geen GDM Wanneer Gnome Shell wordt gebruikt samen met een login-manager anders dan GDM, zoals SDDM of LightDM, zal het scherm niet leeg worden of vergrendelen. Ook is wisselen van gebruiker zonder afmelden niet mogelijk. Om het scherm van de Gnome Shell te vergrendelen, schakel GDM in als uw login-manager: 1. Ga na dat het pakket gdm is geïnstalleerd. 2. Open YaST en van daaruit, open /etc/sysconfig Manager. 3. Navigeer naar Bureaublad › Display-manager › DISPLAYMANAGER. 4. In het tekstvak, voer in gdm. Om op te slaan, klik op Oké. 5. Opnieuw opstarten. 4.5 De SDDM UI schalen op computers met hoge DPI schermen De standaard login-beheerder voor KDE, SDDM, schaalt zijn UI niet standaard voor hoge DPI schermen. Als u een computer hebt met een hoge DPI scherm, dan kunt u SDDM instellen om zijn UI automatisch te schalen voor het scherm met het configuratiebestand /etc/sddm.conf: [XDisplay] ServerArguments=-dpi DPI_SETTING EnableHiDPI=true Vervang DPI_SETTING met een toepasselijke DPI waarde, zoals 192. Voor de beste resultaten met schalen gebruikt u een DPI waarde die een veelvoud van de standaard 96 DPI is. 4.6 Schalen van de YaST UI op computers met hoge DPI schermen YaST schaalt zijn UI niet standaard voor hoge DPI schermen. Als u een computer hebt met een hoge DPI scherm, dan kunt u YaST instellen om zijn UI automatisch te schalen voor het scherm. Om dat te doen stel de omgevingsvariabele QT_AUTO_SCREEN_SCALE_FACTOR=1 in. 4.7 Delen van scherm werkt niet in Firefox of Chromium onder Wayland Firefox en Chromium staan normaal op het web gebaseerde hulpmiddelen, zoals toepassingen voor videoconferenties toe om het gehele scherm of individuele vensters van toepassingen te delen. Deze functionaliteit wordt nu niet ondersteund in beide browsers bij gebruikt van een Wayland sessie. Om in staat te zijn uw scherm in Firefox of Chromium te delen, gebruik in plaats daarvan een X-sessie. 4.8 Afspelen van MP3-bestanden De codecs om MP3-bestanden af te spelen zijn meegeleverd als onderdeel van de standaard opslagruimte. Om deze decoder in op gstreamer gebaseerde toepassingen en frameworks, zoals Rhythmbox of Totem, te gebruiken, installeer het pakket gstreamer-plugins-ugly. 4.9 Geen ondersteuning voor Type-1 lettertypen in LibreOffice LibreOffice 5.3 of hoger ondersteunt niet langer verouderde Type-1 lettertypen (bestandsextensies .afm en .pfb). De meeste gebruikers zouden hierdoor niet getroffen moeten worden, omdat huidige lettertypen beschikbaar zijn ofwel in het formaat TrueType (.ttf)- of OpenType (.otf)-formaten. Als u hierdoor bent getroffen, converteer dan Type-1 lettertypen naar een ondersteund formaat, zoals TrueType en gebruik dan de geconverteerde lettertypen. Conversie is mogelijk met de toepassing FontForge (pakket fontforge) welke in openSUSE beschikbaar is. Voor informatie over het maken van scripts voor zulke conversies, zie https://fontforge.github.io/en-US/ documentation/scripting/. 4.10 Wijzigingen in rendering van FreeType lettertypen FreeType 2.6.4 haeeft een nieuwe standaard "glyph hinting interpreter" (versie 38) die dichter overeenkomt met andere besturingssystemen maar voor sommigen " vager" kan lijken. Om het vorige gedrag van FreeType te herstellen, stel de volgende ongevingsvariabele in op elk door u gewenst niveau (systeem-breed, gebruiker-specifiek of programma-specifiek): FREETYPE_PROPERTIES="truetype:interpreter-version=35" 4.11 KDE Plasma Browser-integratie inschakelen Plasma browser-integratie voor Firefox en Chromium/Chrome stelt in staat multimedia en downloads te monitoren met systeemhulpmiddelen van KDE en geeft snelle toegang tot tabbladen via de balk Commando uitvoeren van het KDE Plasma bureaublad. De functionalityeit voor browser-integratie bestaat uit twee delen die samen moeten werken: • Het bureaubladgedeelte dat geïnstalleerd kan worden met het systeempakket plasma-browser-integration. • Het browsergedeelte dat geïnstalleerd moet worden uit de add-on opslagruimte van uw browser: □ Firefox: https://addons.mozilla.org/firefox/addon/plasma-integration/ □ Chromium/Chrome: https://chrome.google.com/webstore/detail/ plasma-integration/cimiefiiaegbelhefglklhhakcgmhkai Merk op dat deze functionaliteit officieel nog steedsl in ontwikkeling is en openSUSE Leap 15.0 levert deze in een vroege versie ervan. 4.12 De Emacs-psgml-module laden Omwille van conflicten met Emacs-modules uit de standaardinstallatie, kan openSUSE Leap 15.0 de psgml-module niet meer automatisch laden. Bekijk het bestand README uit het pakket psgml voor meer informatie. 5 Beveiliging Deze sectie biedt een lijst met wijzigingen in beveiligingsfuncties in openSUSE Leap 15.0. 5.1 systemctl stop apparmor werkt niet In het verleden kon er verwarring zijn over het verschil tussen hoe de erg gelijk genaamde systemctl subcommands reload en restart werken voor AppArmor: • systemctl reload apparmor herlaadde alle AppArmor profielen. (Het was en is nog steeds de aanbevolen manier van herladen van AppArmor profielen.) • systemctl restart apparmor beteknt dat AppArmor zou stoppen, waarbij AppArmor alle profielen ontlaadt en dan opnieuw start die alle bestaande processen onbeschermd laaty. Alleen nieuw gestarte processen zouden dan weer beschermd worden. systemd levert helaas geen oplossing binnen het format van het unitbestand voor het probleem dat komt van het restart scenario. Beginnend met AppArmor 2.12 zal het commando systemctl stop apparmor niet meer werken. Als gevolg zal systemctl restart apparmor nu juist AppArmor profielen herladen. Om alle AppArmor profielen te ontladen gebruikt dan het nieuwe commando aa-teardown in plaats van wat overeenkomt met het vorige gedrag van systemctl stop apparmor. For more information, see https://bugzilla.opensuse.org/show_bug.cgi?id=996520 and https://bugzilla.opensuse.org/show_bug.cgi?id=853019. 6 Meer informatie en terugkoppeling • Lees de documenten README op het medium. • Bekijk gedetailleerde log met informatie over een specifiek pakket uit zijn RPM: rpm --changelog -qp BESTANDSNAAM.rpm Vervang BESTANDSNAAM door de naam van de RPM. • Controleer het bestand ChangeLog op het topniveau van het medium voor een chronologische log van alle wijzigingen gemaakt aan de bijgewerkte pakketten. • Meer informatie in de map docu op het medium. • Voor extra of bijgewerkte documentatie, zie https://doc.opensuse.org/. • Voor het laatste nieuws van openSUSE, zie https://www.opensuse.org. Copyright © SUSE LLC © 2018 SUSE